Manuka med je specijalna, monoflorna vrsta meda koja potiče s Novog Zelanda, a karakteriše ga snažna antibakterijska aktivnost koja se teško može porediti sa drugim vrstama meda.
Tokom istorije medu su pripisivana brojna ljekovita svojstva, a apiterapija ( liječenje medom i drugim proizvodima od pčela) je jedna od rijetkih narodnih metoda liječenja koja se u različitim kulturama održala do danas. Med je namirnica od davnina poznata čovjeku, vrlo cijenjena zbog hranjivih i ljekovitih svojstava. Prvobitno se koristio za liječenje rana, a kasnije je, s obzirom da se pokazao izuzetno djelotvornim u liječenju infekcija, bio sastavni dio mnogih lijekova koji su se uzimali peroralno.
U Staroj Grčkoj, filozof i doktor Hipokrat, med je preporučivao za skidanje temperature i liječenje rana. Oxymel, "lijek" od meda i sirićeta, Hipokrat je upotrebljavao za olakšavanje kašlja i smetnji u gornjem respiratornom sistemu, a propisivao ga je i kod konstipacije. Varijacije Oxymel formulacije upotrebljavali su kroz istoriju brojni doktori, poput slavnog Galena.
Danas znamo da med zasigurno posjeduje antibakterijsko, antivirusno i antimikotičko djelovanje. Bogat je antioksidansima, naročito fenolima i flavonoidima te se zato može koristiti i kao konzervans. Isti ti antioksidansi štite i brojne organske strukture, a naučnim metodama dokazani su hemopreventivni i antikarcinogeni učinci meda. Ali... nisu sve vrste meda jednake- postoje značajne razlike.
Novozelandski med koji obećava
Specijalna vrsta meda koja potiče s Novog Zelanda - posljednjih nekoliko godina plijeni pažnjunaučnika zbog zanimljivog hemijskog sastava i zapanjujućih učinaka na zdravlje čovjeka. Manuka med prave pčele koje obitavaju na području na kojem raste drvo manuka (Leptospermum scoparium). To je monoflorni med koji pčele prave od cvijeća tog drveta. Za tu vrstu meda karakteristična je snažna antibakterijska aktivnost koja se teško može upoređivati s drugim vrstama meda. Manuka med pokazuje antibakterijsku aktivnost prema patogenim bakterijama poput Staphylococcus aureus i Helicobacter pylori što ga čini potencijalno korisnom prirodnom funkcionalnom hranom kod ulkusa želuca i uopšteno liječenje rana.
U većini konvencionalnih vrsta meda, za antibakterijsku aktivnost odgovoran je vodikov peroksid koji nastaje pod utиcajem endogenog enzima glukoza oksidaze. Manuka med, povrh vodikovog peroksida, sadrži i druge supstance s jedinstvenom antibakterijskom aktivnošću koje su godinama nazivane tzv. neperoksidni faktori. Dugi niz godina nije bilo poznato koji su hemijski spojevi u pozadini tog fenomena. Prije nekoliko godina uveden je termin Unique Manuka Factor ili kraće UMF (u prevodu: jednistveni manuka faktor) zbog klasifikacije, odnosno izdvajanja premium proizvoda, a ta je oznaka korištena najviše u marketinške svrhe. Na primjer, UMF 10 značilo je da med ima antibakterijsku aktivnost ekvivalentnu 10%-tnoj otopini fenola. Ipak, od 2008. godine poznata je molekula odgovorna za njegovu snažnu antibakterijsku aktivnost, koja je dugo bila nepoznanica. Naučnici pod vodstvom hemičarke Elvire Mavrić s Instituta za hemiju hrane u Dresdenu otkrili su metilglioksal (MGO), supstanciju sa snažnim antibakterijskim djelovanjem koja je prisutna u originalnom manuka medu. Kasnije su postojanje te molekule potvrdile još dvije grupe naučnika što je dodatno učvrstilo hipotezu o specifičnom antibakterijskom djelovanju manuka meda.
Da ne bi došlo do "zbrke "u tumačenju UMF i MGO vrijednosti,naučnici su napravili račun ekvivalentnih vrijednosti koji je prikazan u Tabeli:
Odnos između vrijednosti UMF i MGO u manuka medu
UMF 5 10 15 20 25
MGO (mg/kg) 30 100 250 400 550
U istraživanju Attrota i Henlea objavljenom 2009. godine u Czech Journal of Food Science, izneseno je istraživanje o mjerenju koncentracije metilglioksala u 61-nom uzorku manuka meda. Vrijednosti su se kretale između 189 i 835 mg/kg, a pripadajuće antibakterijske aktivnosti bile su između 12,4 i 30,9% ekvivalenta koncentracije fenola. Ta mjerenja jasno su pokazala kako je metilglioksal ključna antibakterijska biološki aktivna komponenta u manuka medu. Smatra se da su vrijednosti 150 mg/kg i više, poželjne te direktno odgovorne za karakteristična antibakterijska svojstva manuka meda. Zbog toga stručnjaci smatraju da je navođenje koncentacije metilglioksala prikladno za deklarisanje njegove jedinstvene biološke aktivnosti. Manuka med je izrazito viskozan zbog sadržaja proteina i koloidnih supstanci, a ima i karakterističnu tamnosmeđu boju. Okus te vrste meda snažniji je od uobičajenih vrsta na koje smo navikli. Isprepliću se zemljane, biljne i uljane arome, a okus je bogat i kompleksan. Poželjno ga je uzimati na prazan želudac, prije obroka, tako da se polagano otopi u ustima, a može se dodati i u mlaki čaj i hranu.
*Informacije napisane u ovom blogu nisu zamjena za profesionalni medicinski savjet i ne smiju se smatrati osnovom za donošenje odluka o liječenju.
Ovaj blog isključivo je informativnog karaktera, a za usluge dijagnostike i određivanja medicinskog tretmana obratite se svom ljekaru.